در این مقدمه، به بررسی تفاوت قهوه دمی و اسپرسو می‌پردازیم تا بتوانیم بهتر با این دو نوع قهوه آشنا شویم و انتخاب مناسبی بر اساس سلیقه و نیازهای خود داشته باشیم. قهوه، یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های جهان، در انواع و اقسام روش‌های مختلف تهیه می‌شود. دو روش اصلی و پرطرفدار تهیه قهوه، قهوه دمی (فیلتر) و اسپرسو است. هرکدام از این روش‌ها ویژگی‌ها و خصوصیات منحصر به فردی دارند که تجربه‌های متفاوتی از نوشیدن قهوه را به همراه دارند.
اسپرسو
اسپرسو را می‌توان به عنوان پاسخی سریع و کارآمد از طرف ایتالیایی‌ها برای رفع نیاز فوری به کافئین معرفی کرد. همانطور که از نام این نوشیدنی برمی‌آید، سرعت ویژگی اصلی آن است؛ سرو سریع، نوشیدن سریع و تأمین سریع کافئین.
نکته مهم دیگر درباره اسپرسو، فرآیند دم‌آوری آن در دمای بسیار بالا (نزدیک به نقطه جوش) است. آب داغ تحت فشار از میان ذرات بسیار ریز قهوه عبور کرده و عصاره‌ای غلیظ‌تر از قهوه دم‌کرده به ما می‌دهد.
اما این عصاره غلیظ و چگال فقط برای نوشیدن در یک فنجان کوچک نیست؛ اسپرسو پایه اصلی بسیاری از نوشیدنی‌های محبوب دیگر مانند آمریکانو، لاته، کاپوچینو و… است. اگر درباره تفاوت این نوشیدنی‌ها با اسپرسو کنجکاو هستید، باید بدانید که تفاوت اصلی آنها اضافه شدن شیر، فوم شیر یا آب‌جوش به اسپرسو است.
قهوه های دمی
فرنچ پرس (French Press)
در این روش، دانه‌های قهوه آسیاب‌شده درون ظرف شیشه‌ای قرار می‌گیرند و آب داغ بر روی آنها ریخته می‌شود. پس از چند دقیقه، پیستون پرس شده و قهوه از تفاله‌ها جدا می‌شود. این روش قهوه‌ای با بافت غنی و عطر قوی تولید می‌کند.
آئروپرس (AeroPress)
آئروپرس یک دستگاه فشاری کوچک و قابل حمل است که از فیلتر کاغذی یا فلزی استفاده می‌کند. قهوه و آب داغ به مدت کوتاهی ترکیب شده و سپس با فشار پیستون از طریق فیلتر عبور می‌کنند. این روش قهوه‌ای تمیز و با طعم ملایم تولید می‌کند.
سایفون (Siphon)
سایفون یا وکیوم پات از دو محفظه تشکیل شده است. در این روش، آب در محفظه پایینی گرم شده و به محفظه بالایی می‌رود، جایی که با قهوه آسیاب‌شده ترکیب می‌شود. سپس با سرد شدن آب، به محفظه پایینی بازمی‌گردد و قهوه‌ای با طعم شفاف و غنی تولید می‌شود.
وی 60 (v60)
وی 60 (V60) یکی از محبوب‌ترین ابزارهای پور اُور (Pour Over) است که توسط شرکت ژاپنی Hario تولید شده است. این ابزار به خاطر طراحی مخروطی و ساده‌اش شهرت دارد که به کنترل دقیق بر روی فرآیند دم کردن قهوه کمک می‌کند.
کمکس (Chemex)
کمکس (Chemex) نیز یکی دیگر از ابزارهای پور اُور (Pour Over) است که به خاطر طراحی زیبا و کلاسیکش شناخته شده است.
کلد برو (Cold Brew)
در این روش، قهوه آسیاب‌شده با آب سرد ترکیب شده و به مدت طولانی (معمولاً ۱۲ تا ۲۴ ساعت) دم می‌کشد. سپس قهوه صاف شده و سرد سرو می‌شود. این روش قهوه‌ای با اسیدیتیه کمتر و طعم ملایم تولید می‌کند.
ترک (Turkish Coffee)
قهوه ترک از دانه‌های بسیار ریز آسیاب‌شده تهیه می‌شود که با آب و شکر (در صورت تمایل) درون یک قهوه‌جوش (جزوه) ترکیب شده و به آرامی جوشانده می‌شود. این روش قهوه‌ای قوی و معطر با تفاله‌های ریز تولید می‌کند.
قهوه‌های دمی و اسپرسو هر دو از دانه‌های قهوه تهیه می‌شوند، اما تفاوت‌های عمده‌ای در روش تهیه، طعم، غلظت و مصرف آنها وجود دارد. در زیر به بررسی تفاوت‌های اصلی این دو نوع قهوه می‌پردازیم، در کافی شاپ های تمامی باریستا ها بعد از گذراندن دوره آموزش باریستایی بر تمامی این موارد مسلط شده و بهترین نتیجه را تحویل مشتریان می دهند.
تفاوت قهوه دمی و اسپرسو
1. روش تهیه:
از جمله مهم ترین تفاوت های قهوه دمی و اسپرسو می توان به روش تهیه اشاره کرد که گوناگون است.
- قهوه‌های دمی (Pour-over یا Drip Coffee):
- آب داغ به آرامی روی قهوه آسیاب‌شده ریخته می‌شود و از طریق فیلتر عبور می‌کند.
- انواع مختلفی مانند Chemex، V60، French Press و AeroPress وجود دارند.
- زمان دم‌کردن معمولاً طولانی‌تر است (3 تا 5 دقیقه).
- اسپرسو:
- آب داغ با فشار زیاد (حدود 9 بار) از میان قهوه آسیاب‌شده عبور می‌کند.
- زمان تهیه بسیار کوتاه است (حدود 25 تا 30 ثانیه).
- نیاز به دستگاه اسپرسو دارد.
2. طعم و غلظت:
طعم نیز از موارد مهم در تفاوت قهوه دمی و اسپرسو است که شما در هنگام نوشیدن قهوه آنرا کامل حس می کنید.
- قهوه‌های دمی:
- طعم ملایم‌تر و سبک‌تر دارد.
- غلظت کمتر و عطر و طعم‌های پیچیده‌تر و ظریف‌تری دارد.
- میزان اسیدیته بسته به نوع دانه و روش دم‌کردن متفاوت است.
- اسپرسو:
- طعم قوی‌تر و غلیظ‌تر دارد.
- قوام کرم‌دار (Crema) روی سطح اسپرسو که نشان از کیفیت آن است.
- طعم‌های تلخ‌تر و گاهی شیرین‌تر، با اسیدیته کمتر اما محسوس‌تر.
3. میزان قهوه و آب:
نسبت های تهبه قهوه نیر بسیار مهم بوده و در بحث تفاوت قهوه دمی و اسپرسو مورد توجه قرار می گیرد.
- قهوه‌های دمی:
- نسبت آب به قهوه بالاتر است (حدود 15:1 تا 18:1).
- معمولاً در فنجان‌های بزرگتر سرو می‌شود (حدود 240 تا 360 میلی‌لیتر).
- اسپرسو:
- نسبت آب به قهوه کمتر است (حدود 2:1 تا 2.5:1).
- معمولاً در فنجان‌های کوچک سرو می‌شود (حدود 30 میلی‌لیتر برای یک شات).
4. آسیاب دانه‌های قهوه:
نوع آسیاب در قهوه اسپرسو و قهوه دمی متفاوت است.
- قهوه‌های دمی:
- دانه‌های قهوه برای روش‌های مختلف دمی به طور معمول درشت‌تر آسیاب می‌شوند.
- مثلاً برای French Press آسیاب درشت‌تر و برای Pour-over آسیاب متوسط تا ریزتر نیاز است.
- اسپرسو:
- دانه‌های قهوه بسیار ریز آسیاب می‌شوند.
- باید یکنواخت و یکدست باشد تا استخراج مناسب انجام شود.
5. تجهیزات مورد نیاز:
قهوه دمی را با پلتفورم های خاص دم می کنند اما قهوه اسپرسو را باید حتما با ماشین اسپرسو عصاره گیری کنید
- قهوه‌های دمی:
- نیاز به تجهیزات خاص مانند Chemex، فیلتر کاغذی، کتل و آسیاب قهوه دارد.
- تجهیزات ساده‌تر و قابل حمل‌تر است.
- اسپرسو:
- نیاز به دستگاه اسپرسو با فشار بالا دارد.
- دستگاه‌ها معمولاً پیچیده‌تر و گران‌تر هستند.
6. مصرف و کاربرد:
- قهوه‌های دمی:
- برای مصرف آرام و لذت بردن از طعم‌های مختلف مناسب است.
- معمولاً به صورت ساده (black) مصرف می‌شود.
- اسپرسو:
- به عنوان پایه‌ای برای نوشیدنی‌های دیگر مانند کاپوچینو، لاته و ماکیاتو استفاده می‌شود.
- معمولاً به صورت شات‌های کوچک و سریع مصرف می‌شود.
7. کافئین:
کافئین هم به دلیل روش های آماده سازی متفاوت با هم متفاوت اند.
- قهوه‌های دمی:
- به دلیل حجم بیشتر، ممکن است میزان کافئین بیشتری داشته باشد، اما غلظت کافئین کمتر است.
- اسپرسو:
- غلظت کافئین بالاتر است اما حجم کمتری دارد.
- یک شات اسپرسو معمولاً کافئین کمتری نسبت به یک فنجان قهوه دمی دارد، اما بسیار قوی‌تر است.
نتیجه‌گیری:
هر دو نوع قهوه دارای ویژگی‌ها و جذابیت‌های خاص خود هستند. انتخاب بین قهوه دمی و اسپرسو به سلیقه شخصی، شرایط و موقعیت مصرف، و دسترسی به تجهیزات بستگی دارد. اگر به طعم‌های ملایم‌تر و لذت بردن از فرآیند دم‌کردن علاقه‌مندید، قهوه‌های دمی مناسب‌تر هستند. اگر به طعم‌های قوی‌تر و تهیه سریع‌تر علاقه دارید، اسپرسو گزینه بهتری است.
